Techniek

Schildertechniek Eitempera

Ik heb me gespecialiseerd in het schilderen met eitempera. Het materiaal laat zich heel goed in dunne lagen verwerken en het resultaat daarvan boeit mij. Het stelt mij in staat in te zoomen op sructuren zoals huid, steen, hout en blad en deze al schilderend te benaderen. Door de droge structuur van opgedroogd eigeel blijft de uiteindelijke uitstraling van een schiderij mat, haast wat poederachtig. Dit past bij de ingetogenheid die ik mijn werk wil meegeven. Schilderen met eitempera is een millenia oude schildertechiek, waarbij het bindmiddel voor de pigmenten eigeel is. Eitempera is bekend uit de iconografie maar geinspireerd door de amerikaanse schilder Andrew Wyeth ontwikkelde ik mijn eigen schilderstijl met dit materiaal. Het is als materiaal beslist geen allemansvriendje, je moet moeite doen het te veroveren. Door veel experimenteren met vallen en opstaan leer je het naar je hand te zetten. Het kan me ook nog steeds verrassen, soms in positieve zin, soms in negatieve. Het is in het beginstadium een wateroplosbare verf waardoor je al schilderend snel weer een laag wegveegt, dit is dan oppassen! Eigenlijk kun je als je door wilt werken het beste arceren met een dunne penseel. Na langere droging kun je met glaceren mooie reslutaten verkrijgen. De lessen die ik leer van elk gewenst en ongewenst effect worden meegenomen naar een volgend schilderij. Het is niet zo dat ik alleen met dunne penselen werk, afhankelijk van welk effect ik op het oog heb maak ik ook gebruik van keukenpapier, mijn hand en vingers, dikke varkensharen kwasten en wat ook maar werkt…..

Een inkijkje in mijn werkwijze:

Voor het maken van eitempera heb je nodig: 1 eigeel, een beetje water, een drup azijn en pigmentpoeder. Het eigeel moet eerst gescheiden worden van het eiwit en voorzichtig op een stukje keukenrol gelegd worden, waarna je het naar de kant van het papier rolt en dan boven een potje doorprikt (je wilt het velletje van de dooierzak niet in je verf). Door het eigeel meng je een halve theelepel water en een paar druppels azijn. Dan goed schudden. Dit is je basis, hier doorheen meng je het pigmentpoeder.

Op het palet (een gladde witte muurtegel is erg geschikt) druppel ik een aantal hoopjes eigeelmengsel. Afhankelijk van het schilderij meng ik daar de door mij benodigde pigmenten door. Het moet ongeveer de consistentie hebben van een dunne zalf. Op de foto een basispalet aan kleuren zoals ik die vaak gebruik. Nu heb ik mijn palet, net als bij andere verfsoorten kun je de kleuren onderling mengen (met een paletmes). Je verdunt de verf met water.

Bij voorkeur schilder ik op paneel. Voor dit schilderij is een muspaneel gebruikt met een stroeve ondergrond. Ik schilder meestalmet fijne marterharen penselen. Ik begin met een tonale onderschildering, hiervoor gebruik ik gebrande omber en ultramarijnblauw en soms gebrande sienna. Eitempera droogt snel en is vrijwel niet pasteus. Het is een verfsoort die dun en in lagen aangebracht kan worden. Eigenlijk ben je tekenend aan het schilderen. In de onderschildering geef ik alvast een tonaal beeld van de voorstelling.

In het gezicht en de haren van dit portret van een jong meisje wil ik uiteindelijk een fijne structuur. Daarom werk ik daar nu al met een fijn penseel, een 2x0. Het jasje mag grof blijven, hiervoor gebruik ik een bredere kwast en voeg ik later wat fijnere accenten toe. Ook spat ik af en toe wat verf met een grove kwast, dit maakt de verfhuid interessanter.

Dan begint het toevoegen van kleur, ook weer in dunne, getekende lagen. Ik werk van donker naar licht, eerst de diepere tonen van de huid en het haar. Gebruikte kleuren zijn gebrande omber, gebrande sienna, gele oker, ultramarijn, cadmiumgeel, cadmiumrood en titaanwit. Voor de achtergrond werk in verschillende lichte tinten door elkaar, zowel met brede als dunne penselen om een interessante structuur te krijgen.

In de laatste fase voeg ik de lichte huidtonen toe en de details rond het oog, het oor , de neus en de mond. Inmiddels heb ik in het gezicht zo’n acht tot tien lagen dunne penseelstreken over elkaar aangebracht. De huid “voelt” als huid als je er naar kijkt en als contrast heb ik het jasje grof en eigenlijk onafgewerkt gelaten. Eitempera moet een aantal weken goed drogen, daarna is het niet meer wateroplosbaar. Je hoeft geen vernislaag aan te brengen, dat zou het matte effect teniet doen.

Het eindresultaat: